KALENDARIUM WOLNOMULARSTWA POLSKIEGO
1717 – 1772 r.
1717 – Powołanie Wielkiej Loży Narodowej Londynu (24 czerwca) – początek światowego wolnomularstwa spekulatywnego.
1720 – Powstaje Bractwo Czerwone, (La Confrerie Rouge)
1729 – zostaje założona Loża “Trois Freres”(Trzech Braci).
1738 – Papież Klemens XII ogłasza bullę “In eminenti Apostolatus specula” (Na wysokiej Apostolstwa strażnicy), potępiającą wolnomularstwo.
Król August III zarządził zamknięcie lóż w Rzeczpospolitej.
1742 – Reaktywacja Loży “Trois Freres”(Trzech Braci)
1751 – Papież Benedykt XIV ogłosił bullę potwierdzającą anatemę masonerii. Loża “Trois Freres” przestaje istnieć.
1758 – Ponowna restytucja Loży, pod przewodnictwem ks. Stanisława Lubomirskiego.
1767 – rozwiązanie Loży “Trois Freres” i utworzenie Loży “Vertueux Sarmate” (“Cnotliwego Sarmaty”).
1769 – powstaje Wielka Loża Warszawska “Cnotliwego Sarmaty”, składająca się z dwu lóż: posługującej się językiem niemieckim “Die drei Bruder” (“Trzech Braci”) i francuskim “Union Parfaite” (“Jedność Doskonała”), wraz ze stopniami wyższymi.
Była to piąta na kontynencie Wielka Loża.
1770 – Wielka Loża Warszawska nawiązuje stosunki z Wielką Królewską Lożą-Matką Trzech Globów oraz z Wielką Lożą Francji;
ma w swoim składzie 7 lóż.
1774 – Powstaje Loża “Bon Pasteur”, z zamiarem nawiązania stosunków z Wielką Lożą Anglii, przeciwstawna wobec lóż dotychczasowych, będących pod wpływem niemieckiej Ścisłej Obserwy. Jej członkowie tworzą Wyższą Radę Szkocką Wielkiego Wschodu Polski, wraz z podległą Lożą “Gwiazda Północy”.
1780 – Loża “Gwiazdą Północna” (już z nazwą “Katarzyna pod Gwiazdą Północną”) podzieliła się na 3 loże, polskojęzyczną “Świątynia Izys”, francuskojęzyczną “Bouclier du Nord” (“Tarcza Północna”), niemieckojęzyczną “Gottin von Eleusis” (“Bogini z Eleusis”), które podpisały “Akt zjednoczenia, konfederacji i sojuszu Czcigodnych Lóż dawnego i prawowitego Bractwa Wolnych i Przyjętych Mularzy, ustanowionych przez Wielką Lożę Anglii bądź pochodzących od Lóż przez nią ustanowionych”.
lata 1780 – 1795
1780 – Wielka Loża Anglii zatwierdza utworzenie na terenie Rzeczypospolitej dziewięciu lóż (30 października)
1781 – Konstytuuje się Wielka Loża Narodowa Wielkiego Wschodu Polskiego (27 grudnia), która przyjmuje składającą się z 55 artykułów ustawę wzorowaną na angielskiej Konstytucji Jamesa Andersona
1784 – Przekształcenie Wielkiej Loży Narodowej Wielkiego Wschodu Polski (podległej Wielkiej Loży Anglii) w samodzielną obediencję,
gdy 13 lóż podpisało “Ustawę Wielkiego Wschodu Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego” (26 lutego)
1791 – Uchwalenie Konstytucji (3 maja), drugiej po Konstytucji Stanów Zjednoczonych ustawy zasadniczej, wprowadzającej demokratyczne wartości obywatelskie. Wśród jej twórców znalazło się wielu wolnomularzy, a w samej ustawie widać wpływy Konstytucji Jamesa Andersona.
1792-1795 – Likwidacja Państwa Polskiego przez sąsiednie mocarstwa
(Austria, Prusy i Rosja); rozwiązanie wszystkich instytucji życia publicznego. II i III rozbiór Polski.
Samodzielna działalność wolnomularska zamiera.
Na terenie zaboru pruskiego tworzą się loże podległe berlińskiej Wielkiej Loży Krajowej.
do 1822 r.
1797 – W Warszawie powstaje pruska loża “Zum Goldenen Leuchter” (Pod Złotym Lichtarzem)
1805 – Powstaje Loża “Świątynia Mądrości” (Zum Tempel der Weisheit), pracująca w języku polskim.
1807 – Utworzenie Księstwa Warszawskiego na mocy traktatu zawartego w Tylży przez Napoleona i Rosję; król saski Fryderyk August zostaje Księciem Warszawskim
1810 – Wielka Loża Narodowa wznawia działalność jako Wielki Wschód Narodowy Księstwa Warszawskiego (22 marca)
1815 – Utworzenie Królestwa Polskiego w wyniku uchwał Kongresu Wiedeńskiego; car Rosji królem Polski
1815 – Wznowienie działalności wolnomularstwa polskiego
1819 – Utworzenie Wolnomularstwa Narodowego (Walerian Łukasiński) stawiającego sobie za cel zjednoczenie ziem przedrozbiorowych (3 maja).
1822 – Car Aleksander I zakazuje działalności wolnomularstwa na terenach Cesarstwa (13 sierpnia)
Poznańska Loża Świątynia Hymnu Jedności istnieje aż do 1848 r.
1822 – Aż do odzyskania niepodległości masoneria polska działała na emigracji (gł. we Francji i USA)
1832 – Po klęsce Powstania Listopadowego car Mikołaj I znosi Konstytucję; koniec odrębności Królestwa Polskiego.
1846 – Powstaje Polish National Lodge w Londynie (działająca do dziś). Założycielami byli m.in.: Książę Adam Czartoryski, Książę Marcel Lubomirski, Hrabia (generał) Władysław Zamoyski
pierwsza dekada XX w. do 1920 r.
1914 – 1918 – Działania Wolnomularzy polskich zmierzające do odzyskania niepodległości (czytaj więcej)
1918 – Powstanie Państwa Polskiego
1919 – Podpisanie Traktatu Wersalskiego
1920 – Pod patronatem Wielkiej Loży Narodowej Włoch powstają loże włosko-polskie, które tworzą samodzielną Wielką Lożę Narodową „Polacy Zjednoczeni” (11 września)
do 1938 r.
1928 – Uchwalenie Konstytucji Wielkiej Loży Narodowej Polski (27 kwietnia)
1938 – Zawieszenie prac Wielkiej Loży Narodowej Polski (26 października) uprzedzające dekret Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 22.11.1938 „O rozwiązaniu stowarzyszeń wolnomularskich”. Wolnomularze polscy kontynuują działalność na emigracji.
lata 1940-1961
1940 – Powołanie w Paryżu polskojęzycznej loży „Kopernik” pracującej pod jurysdykcją Grande Loge de France, i jej zawieszenie po zajęciu Francji.
1950 – Reaktywacja Loży “Kopernik” w strukturze GLF pod numerem 679 jako skupiającej Słowian – emigrantów, pracującej w języku francuskim.
1961 – Powstanie w Warszawie imienniczki loży paryskiej – loży „Kopernik”, prowadzącej do 1990 roku działalność w pełnej konspiracji.
lata 1991-2021
1991 – Loża “Kopernik” w Warszawie dzieli się na trzy loże: Lożę-Matkę “Kopernik”, “Walerian Łukasiński” w Warszawie i “Przesąd Zwyciężony” w Krakowie. Loże te powołały Wielką Lożę Narodową Polski i wybrały Wielkiego Mistrza Tadeusza Gliwica.
1993 – WLNP zostaje zarejestrowana jako stowarzyszenie i wpisana do rejestru Sądu Wojewódzkiego w Warszawie.
2022 – Wielka Loża Narodowa Polski działa w sile 16 lóż, w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Wrocławiu.
W ramach WLNP funkcjonują:
– loża francuskojęzyczna L::nr 4,
– białoruska L::nr 8,
– anglojęzyczna L::nr 15.